काठमाडौँ — नागढुंगा–सिस्नेखोला सुरुङमार्गको काम माघ २ गते दिउँसोबाट ठप्प भएको छ । दुई सिफ्टमा काम हुँदै आएको सुरुङमा बालुवा ढुवानी हुन नसक्दा एक सातादेखि काम रोकिएको हो । नागढुंगा–सिस्नेखोला सुरुङमार्ग आयोजनाको उपआयोजना निर्देशक माधव अधिकारीका अनुसार बालुवा अभावमा सुरुङभित्र निर्माणको काम हुन सकेको छैन ।
‘निर्माण सामग्री पाइएको छैन,’ अधिकारीले भने, ‘जसले गर्दा काम हुन सकेको छैन । धादिङको महादेवबेसीबाट बालुवा ल्याएर सुरुङमा क्रंक्रिटिङको काम हुँदै थियो । तर क्रसर व्यवसायीले ढुवानीमा अवरोध गर्न थालेपछि काम ठप्प भएको हो ।’
सुरुङको ठेक्का जापानी निर्माण कम्पनी हाज्मा एन्डोले लिएको छ । उसले वैधानिक रूपमा दर्ता भएका क्रसर उद्योगबाट बालुवा ल्याउने गरेको भए पनि अन्य अवैध रूपमा सञ्चालित क्रसर उद्योगले ढुवानी गर्न नदिएपछि काम रोकिएको सडक विभागका महानिर्देशक अर्जुनजंग थापाले बताए । गत पुस २० मा गृह मन्त्रालयले ७७ वटै जिल्ला प्रशासन कार्यालयलाई परिपत्र गर्दै अवैध क्रसर बन्द गराउन भनेको थियो । देशभर १ हजार २ सय १ क्रसर सञ्चालनमा रहेकोमा ८ सय ९० भन्दा बढी अवैध र नवीकरण नभएका क्रसर जिल्ला प्रशासन कार्यालयहरूले बन्द गराइसकेका छन् । ८६ वटा क्रसर विभिन्न आयोजनाका नाममा देखाइएको छ ।
नागढुंगा–सिस्नेखोला सुरुङ मार्ग निर्माणको ठेक्का अवधि सकिन चार महिना बाँकी छ । अहिलेसम्म समग्र भौतिक प्रगति ४७.९० प्रतिशत छ । सुरुङ खन्ने काम ७३.३० प्रतिशत सकिएको छ । मुख्य र आपत्कालीन सुरुङसहित ५ दशमलव ४९९ किमि दूरी छ । निर्माण थालेको ३ वर्ष भएको छ । मुख्य सुरुङको दूरी भने २.६८८ किमि छ । ठेक्का लिने कम्पनीले तीन महिनाभित्र सुरुङको ब्रेक थ्रु गर्ने आयोजनाले जनाएको छ । तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले ०७६ कात्तिकमा शिलान्यास गरेको सुरुङ ४२ महिनाभित्र निर्माण सक्नुपर्नेछ । कुनै समस्या नआए ०८० साउनमा सुरुङबाट गाडी चल्ने आयोजनाको दाबी छ । सुरुङ निर्माणमा जापानको साढे १६ अर्ब रुपैयाँ ऋण सहयोग छ । ठेक्का भने साढे २२ अर्ब रुपैयाँको हो ।
यसमा ६ अर्ब रुपैयाँ नेपाल सरकारको छ । क्रसर बन्द भएपछि निर्माणाधीन ठूला आयोजनामा प्रभाव पारेको छ । काठमाडौं उपत्यकामा पनि सडककका काम अघि बढ्न सकेको छैन । धादिङ, नुवाकोट, काभ्रे, सिन्धुपाल्चोक हुँदै निर्माण सामग्री उपत्यका भित्रिन्छ । अहिले ती जिल्लामा रहेका क्रसर बन्द भएपछि निर्माण सामग्री भित्रिन छाडेको छ ।
निर्माणका लागि अनुकूल मौसम भएकै बेला निर्माण सामग्री अभाव हुँदा चालु अवस्थाका ८० प्रतिशत आयोजना प्रभावित बनेको नेपाल निर्माण व्यवसायी महासंघका अध्यक्ष रवि सिंहको दाबी छ । ‘जेठदेखि असोजसम्म काम हुँदैन, त्यो बेला क्रसर उद्योगलाई नियमन गरेको भए हुन्थ्यो,’ अध्यक्ष सिंहले भने, ‘त्यति बेला चुप लागेर बस्ने, जब निर्माणको सिजन आयो, त्यही बेला क्रसर उद्योग बन्द गरेर निर्माण ठप्प गर्ने काम गर्न भएन ।’ देशभर विभिन्न मन्त्रालय, विभागअन्तर्गत ठेक्का भएका करिब ८ हजार आयोजना चालु रहेपनि निर्माण सामग्रीको अभावमा काम रोकिएको उनको भनाइ छ ।
