राजनीतिक संस्कृतिको विचलन

पदका खातिर निष्ठाको विनिमय हुन भइरहेको छ। त्यसैकारण राजनीति अत्यन्तै प्रदूषित र फोहोर हुन पुग्यो।

समाज चलायमान र सशक्त छ। राजनीतिप्रतिको जनलगाव र सहभागिता उच्च स्तरमा छ। अकस्मात तख्तापलट र सैनिक विद्रोहको प्रवृत्ति हाम्रोमा छैन। आम जनतालाई शक्तिको भय देखाएर शान्त राख्ने प्रयत्न भएको पाइँदैन। साम्प्रदायिक सद्भाव र मेलमिलाप पनि कायमै छ। निर्वाचनमा व्यापक मतदान हुन्छ। जनतामा सुशासन र सामाजिक अनुशासनप्रति चासो र सरोकार पनि देखिन्छ। तथापि राजनीतिक संस्थाहरू निकै कमजोर छन्। सुशासनको प्राप्ति  टाढाको फल प्रतीत हुन्छ। देशमा एउटा नवीन वर्गको जन्म भएको छ। अभिजात्य जनवाद या भनौं लोकतान्त्रिक अभिजात्यवादको अभ्युदय भएको छ। जुनसुकै राजनीतिक दलले जुनसुकै दलसँग गठबन्धन गरिरहेका छन्। राजनीतिक संस्कृतिको बीभत्स रूप प्रकट भइरहेको छ। 

आपसी मतैक्य र मतभिन्नता मानवीय विशेषता हो। त्यही अनुरूप राजनीतिक दलहरूको निर्माण हुन्छ। राजनीतिक दलहरूले आफूले अंगीकार गरेको मूल्यको जगेर्ना गर्ने प्रयास गर्नु स्वाभाविक हो। लोकतन्त्रमा विपरीत मूल्यप्रति अपमान नभई शालीन अस्वीकार हुन्छ। विरोधी विचारधारालाई अंगीकार गरिँदैन तापनि समुचित सम्मान र सहनशीलता राखिन्छ। तर यहाँ आफ्नो मौलिक विचारधारालाई किनारामा राखेर केवल भोट र सत्ताका लागि गठजोड गर्न थालिएको छ।

पदका खातिर निष्ठाको विनिमय हुन थालेको छ। राजनीति अत्यन्तै प्रदूषित र फोहोर हुन पुग्यो। राजनीतिक कार्यकर्ताहरू पनि स्वार्थी र छाडा हुन थाले। अहिले सम्पूर्ण राजनीति संसर्ग दोषको भुमरीमा परेको छ। राजनीतिमा इमान हरायो। बोलीको ठेगान हरायो। राजावादीले कम्युनिस्टको भोट लिएर चुनाव जित्ने बाटो रोज्न थाले। माओवादीले प्रमुख दुश्मन भनेर घोषणा गरेको  कांग्रेससँग घाँटी जोडेर सत्ताको मह चाटिरहेको छ। यो राजनीतिक संस्कृतिमा भिœयाइएको अत्यन्तै विकराल आयाम हो। यस्तो भएकै कारणले गर्दा पार्टीको परिचय विलुप्त भएर व्यक्तिहरू हाबी हुन पुगे। 

राजनीतिमा कोही  पनि स्थायी शत्रु र मित्र हुँदैन भन्ने कुरा साँचो हो। तर यहाँ त अवसरवाद हाबी भयो। पद्धतिभन्दा लफ्फाजीको स्थान उच्च भयो। यहाँ सर्वोच्च न्यायालयको प्रमुखको अकर्मण्यता र नकामका लागि राजनीतिले बयान लिने परिस्थिति निर्माण भयो। परन्तु जति प्रश्न गर्दै गयो त्यति नै आफै निर्वस्त्र हुँदै गयो। जति प्रश्न गर्दै गयो, त्यति नै प्रश्न गर्ने र उत्तर दिने दुवैको पोसाक  च्यातिँदै गयो। यो घटनाले एउटा फाइदा भएको छ। यहाँ एक एक गर्दै सबैको पोल खुल्यो। नेपालका सर्वोच्च संस्थाहरू कसरी चल्दा रहेछन् भन्ने कुरा छताछुल्ल भयो। परिस्थिति यस्तो छ कि कुनै पनि प्रज्ञावान् र शिलवान् मानिसले म फलानो संस्थासँग आबद्ध छु भनेर गौरव गर्ने अवस्था नै रहेन। यहाँ प्रत्येक स्वाभिमानी मानिसको शिर निहुरेको छ।